Standard Kirina Kirmanckî (Standard Kerdena Kirmanckî)
Kirmanckî yo Standard
Vernameyî Rastî
ConanVarîyantan) : Cona Standard : Raje (Tozîh Dayîş)
ez, az, e, a : ez : Kurmanckî û Talişkî û Partkî de “ez” Evestakî de “ezim”; kokê “e” dîyar (bellî) nîyo labelê “e”, “a” ra orîjînalêr o.
ti, to, tu, te, tê: tu : Kurmanckî, Gîlekî, û Partkî de “tu”, Evestakî de “thum”.
o, ow, u, awi, aw, ew : o : Hewramkî de zî vernameyê (zemîrê) hirêyin kesê yewhemar “o” yo.
a, aya, ya : a : Kurmanckî de nîşana îzafeya makîne “a” ya, Hewramkîyo kihan de zî “o” nîşanê nêrîne û “a” nîşanê makin bîyê.
ma, me : ma : Farskî û Ûrdû de zî “ma” zûwanê Partkî de “emah” ra girewtîyayo, no vername eslê xo de Evestakî “ehmeke” ra yeno.
şima, şime, sima, sime : şima : Hewramkî de “şima” û “êşma”, Mazenderankî, Talişkî, Gîlekî “şême” zî “eşmah” ya Partkî ra girewtîyayê. No vername, “eşmah”, zî Evestakî de “yûşmeka” ra yeno.
ê, î : ê : no vername Hewramkî de “ed” yan zî “ey” a, Kirmanckîyo verin de “ey” bîyo labelê vûrîyayo be “ê” yan zî “î”.
Vernameyên (Zemîrên) Çewtî
mi, min : min : zaf zûwananê Îrankîyan de zî “min” o ku eslê xo ra Evestakî de “min” o û terîqê Partkî yan Pehlewîkî ra resîyo zûwanên Îrankî yên ewroyînî.
to, te, tu, ti : te : Kurmanckî û Mazenderankî Gîlekî de zî “te” yan “tê” yo, no vername yew nuşteyê Kurmanckî yê kihan de “tûwe” yo, “tûwe” Kurmanckîyo ewroyîne, Mazenderankî û Gîlekî de beno “te” yan zî “tê”. Kirmanckî de ge “-e” ey ra kewena û “to” yan “tu” be dest yeno, ge zî (zey Kurmanckî, Mazenderankî û Gîlekî) beno “te” yan zî “ti”.
ey, yî, yi, î : ey : no vername Hewramkî de zî “ed” yan zî “ey” yo.
aye, aya, yê : aye : no vername Hewramkî de zî “ade” yan zî “aye” yo.
ma, me : ma : Kirmanckî de halo çewtê ney vername ferq nêkerdîyo labelê zûwananê Kurmanckî, Mazenderankî, Gîlekî zey Kirmanckî nîyê.
şima, şime, sima, sime : şima : Kirmanckî de halo çewtê ney vername ferq nêkerdîyo labelê zûwananê Kurmanckî, Mazenderankî, Gîlekî zey Kirmanckî nîyê.
înan, înû, îne, yîn : înan : no vername eslê xo de “înan” o û tayê zaraveyan de “-an” bena “-û”, “-e” yan zî pêropîya kewena (bîya vindî). Eslê “înan” êşkire nîyo, labelê no vername şikeno “înan” (~”bunlar”) ra amebîyo girewten.
Peybendikên Vernameyan (Zemîran)
-an, -on, -o, -û, -a, -ane, -ûne : -an : Hewramkî de zî “-a” yan “-an” a ku “-an” a Partkî ra yeno.
-ey, -ay, -a, -î, -ê : -ey : “-î” zî zaf be orîjînal nezdî yo labelê çiku varîyantê “-ey” zî esta pe “-ey” original o, çiku “-î” qey nêvûryeno be “-ey”. No peybendik zûwanê Partkî de “-ey” yo.
-o/-yo, -o/-wo, -u/-yu, -u/-wu: -o/-yo : no peybendik zûwanê Hewramkî de zî “-o/-yo” yo.
-a/-ya, -a/-wa : -a/-ya : mîyan varîyantên “-y-“ û “-w-“, “-y-“ tercîh bena.
-îme, -îmê, -îmi, -îm, -ê, -î : -îmê?/-îm?* : no tayê zaravayên Hewramkî û tayê zaravayên bînî yên Goranî de zî “-îmê” yo. Xeylê zûwananê bînî de zî “-îm” o (zey Kurmanckîyê Başûrîn, Farskî, Mazenderankî, Gîlekî, Talişkî). Labelê “-ê” û “-î” benê ku kokê bîn ra bibê.
-ê, -î, -ên : -ê/-ên?** : zey no peybendik qey zûwanê Îrankîyê bîn de nîyo. Îhtîmalen eslê xo de “-ên” yan zî “-in” bîyo ku “-n” a peyin kewena.
-ê, -î, -ên : -ê/-ên?** : zey no peybendik zî qey zûwanê Îrankîyên bînî de nîyo. Îhtîmalen eslê xo de “-ên” yan zî “-in” bîyo ku “-n” a peyin kewena.
*Ekî “-îme”/”-îmê” tenya ê zaravayan der ê ku be “-an” vanê “-ane”, ba “-îm” orîjînal o. Ekî ne ki heman “-îmê” orîjînal o.
**Ekî varîyantê “-ên”/“-in” bibo ey orîjînal o.